Deel 2/3: De evidence-based behandeling van spruw bij borstvoeding

Welkom op onze driedelige blog over de behandeling van spruw bij borstvoeding. In deze reeks gaan we in op verschillende aspecten: de differentiaaldiagnose van spruw, de evidence-based behandeling van spruw en eventuele alternatieve therapieën. In deze blog, bespreken we deel twee: de evidence-based behandeling van spruw.

Wat is spruw?

Spruw is een veelvoorkomende schimmelinfectie, veroorzaakt door Candida albicans, die zowel bij de  moeder  als  bij  de  zuigeling  kan optreden. Candida albicans is een commensaal en dus sowieso aanwezig op de huid en in de omgeving. Deze schimmel ontwikkelt zich vooral goed in vochtige en warme lichaamszones, zoals in de mond of op de tepel. In sommige omstandigheden zorgt dit voor een infectie. Bij pijnlijke of beschadigde tepels zijn moeders hier meer vatbaar voor, maar ook het veelvuldige gebruik van antibiotica stimuleert de groei.

Behandeling - Algemeen

Bij de behandeling van spruw is het van belang zowel de moeder als de zuigeling te behandelen. Een schimmelinfectie verspreidt zich zeer snel en kan hardnekkig standhouden wanneer niet alle mogelijke infectiezones aangepakt worden. Controleer dus steeds of er niet ook sprake is van een vaginale schimmelinfectie bij de moeder en/of een Candida surinfectie bij de zuigeling ter hoogte van de luierzone. Indien dit het geval is, moeten deze zones mee behandeld worden.

Niet-medicamenteus advies

Men kan de tepels laten drogen aan de lucht. Als men borst- kompressen gebruikt, moeten deze vervangen worden zodra ze vochtig zijn. Wasbare borstkompressen moeten gewassen worden op 60°C of meer. Men kan het best volledig katoenen beha’s dragen en ondergoed dat zeer warm gewassen kan worden. Voor de zuigeling kan men het best een goede hygiëne toepassen: eventuele (fop)spenen dagelijks 10 minuten koken, speelgoed dat de zuigeling in zijn mondje stopt regelmatig heet afwassen en afkolftoebehoren elke dag 10 minuten koken. De melk die tijdens de infectieperiode wordt afgekolfd, mag vers gegeven worden aan de zuigeling. Ze wordt beter niet ingevroren voor later gebruik aangezien invriezen schimmelsporen niet vernietigt.

Medicamenteus advies – moeder

De moeder kan haar tepels behandelen met miconazolnitraat crème 20 mg/g na elke voeding. De behandeling dient voortgezet te worden tot 7-14 dagen na het verdwijnen van de symptomen. De behaneling neemt makkelijk enkele weken in beslag. Bij ernstige en steeds terugkerende spruw wordt voor de moeder een behandeling met oraal fluconazole aangeraden van minimaal drie weken in voldoende hoge dosis. Hiervoor wordt éénmalig een opstartdosis van 400 mg toegediend, waarna men overgaat naar een inname van 2 keer 100 mg/dag. Tijdens de behandeling mag de zuigeling borstvoeding blijven krijgen. Indien nodig moet men ook een eventueel vaginale schimmelinfectie behandelen (miconazol of clotrimazol crème/ovules).

Medicamenteus advies – zuigeling

Vier keer per dag, brengt brengt één van de ouders miconazol gel of nystatine suspensie aan in de mond, na een voeding. Dit gebeurt op de binnenkant van de wangen, het tandvlees en de tong. Let erop dat de suspensie of gel goed opengesmeerd wordt en hou de zuigeling na het aanbrengen nog even rechtop. Welk product men kiest, is afhankelijk van de leeftijd van de zuigeling. De bijsluiter waarschuwt voor verstikkingsgevaar indien de gel onoordeelkundig wordt aangebracht en contra-indiceert daarom het gebruik onder de zes maanden. Indien nodig moet men ook de luierzone behandelen (miconazol pasta of isoconazolcrème).

Miconazol vs Nystatine

Miconazol blijft de eerste keuze voor de behandeling van orale candida bij kinderen. Uit klinisch onderzoek blijkt ook dat behandeling met miconazol een hogere genezingsgraad geeft dan behandeling met nystatine.

In sommige gevallen echter, reageert de infectie niet (goed) op de behandeling met miconazol. Het is mogelijk dat de infectie veroorzaakt is door een Candida stam die resistent is voor miconazol. Let wel: dit is eerder uitzonderlijk en komt voornamelijk voor bij immunogecompromitteerde kinderen waarbij langdurig antifungale therapie gegeven wordt. Nystatine is in dergelijk geval een goed alternatief aangezien daarvoor nog geen resistentie gezien wordt.

Meer weten over borstvoeding en de evidence-based behandeling van lactatieproblemen? Volg dan onze opleiding 'Borstvoeding' of de Workshop ‘Hulpmiddelen bij borstvoeding’. Ook kan je het handboek ‘Borstvoeding’ bestellen waarin voor elk lactatieprobleem een mooie factsheet weergegeven staat. 

Referenties

Hoppe JE, Hahn H. Randomized comparison of two nystatin oral gels with miconazole oral gel for treatment of oral thrush in infants. Antimycotics Study Group. Infection.1996 Mar-Apr;24(2):136-9.

Hoppe JE. Treatment of oropharyngeal candidiasis and candidal diaper dermatitis in neonates and infants: review and reappraisal. Pediatr Infect Dis J. 1997 Sep;16(9):885-94.

Lyu X, Zhao C, Hua H, et al. Efficacy of nystatin for the treatment of oral candidiasis: a systematic review and meta-analysis. Drug Des Devel Ther 2016;:1161. doi:10.2147/DDDT.S100795

Quindós G, Gil-Alonso S, Marcos-Arias C, et al. Therapeutic tools for oral candidiasis: Current and new antifungal drugs. 2019;24:172–80. doi:10.4317/medoral.22978